Najstarsza polska pieśń religijna, przez długi czas miała charakter hymnu narodowego. Pochodzenie pieśni (teza o autorstwie św. Wojciecha została odrzucona) nie jest jasne. Zwykło się ją łączyć już to z liturgią łacińską, z tradycją hymnów kościelnych, już to z wpływami greckimi czy staro-cerkiewno-słowiańskimi, z kulturą Zachodu i Wschodu. Najwcześniej powstały dwie początkowe zwrotki - może w połowie, a może pod koniec XIII wieku, niewykluczone też, że dopiero u progu XIV stulecia.
Bogurodzica - geneza, autorstwo, znaczenie pieśni
Bogurodzica jest najstarszą znaną polską pieśnią religijną. Jej najstarsze zapisy pochodzą z początku XV wieku. Są to dwa przekazy: kcyński (dwie pierwsze zwrotki z zapisem nutowym) i krakowski (trzynaście zwrotek, bez nut). W roku 1506 pieśń ukazała się drukiem w Krakowie w Statucie Jana Łaskiego.
Data powstania Bogurodzicy jest sprawą problematyczną. Większość badaczy jest jednak zdania, że dwie pierwsze zwrotki...
więcej
Bogurodzica jako zabytek języka polskiego - rodzaje archaizmów, objaśnienia
Bogurodzica zawiera w sobie dużo niezrozumiałych dzisiaj form wyrazowych i gramatycznych, które zaginęły bądź uległy zmianom. Aby dotrzeć do sensu artystycznego utworu, konieczne jest więc ich wytłumaczenie.
| ARCHAIZM – wyraz, wyrażenie lub inny element językowy pochodzący z minionej epoki historycznej, który wyszedł z powszechnego użycia na skutek zastąpienia go przez inny. |
Wyróżniamy następujące
rodzaje archaizmów:
Archaizm... więcej
Analiza artystyczna i językowa „Bogurodzicy”
Bogurodzica jest utworem językowo bardzo kunsztownie ukształtowanym. Utwór nie ma właściwie tytułu, bo w czasach, z których pochodził, nie nadawano ich jeszcze. Rolę tytułu spełnia pierwszy wyraz:
Bogurodzica.
Utwór składa się z dwóch strof, nierównych pod względem długości i ilości sylab. Druga zwrotka jest dwa razy dłuższa od pierwszej. W wierszu znajdziemy dużo paralelizmów, wyrażeń synonimicznych, kunsztowne układy...
więcej
Bogurodzica - interpretacja
Treścią
Bogurodzicy jest modlitwa podmiotu zbiorowego. Adresatem
pierwszej strofy jest Matka Boża. Podmiot liryczny zwraca się do Niej w formie apostrof w wołaczu:
| Bogurodzica dziewica Bogiem sławiena Maryja |
Pierwsze dwa rzeczowniki są dobrane na zasadzie kontrastu (i dodatkowo wzmocnione rymem), pokazują paradoks wiary katolickiej – matka Boga (greckie
Theotokos) jest jednocześnie dziewicą. Kolejną prawdą teologiczną...
więcej
Różne oblicza Maryi w Bogurodzicy i Lamencie świętokrzyskim
Bogurodzica oraz
Lament świętokrzyski to najbardziej znane wiersze średniowieczne. Oba utwory są pieśniami religijnymi, oba podejmujące tematykę maryjną.
Bogurodzica jest utworem wcześniejszym, powstała ok. XIII wieku,
Lament pochodzi z wieku XV.
Podstawową różnicą między utworami, warunkującą wszystkie inne jest
układ podmiot-adresat, a co za tym idzie sytuacja liryczna. Podmiotem lirycznym
Bogurodzicy...
więcej
Bogurodzica - tekst utworu
TRANSKRYPCJA ZAPISU Z POCZĄTKU XV WIEKU
Bogurodzica, dziewica, Bogiem sławiena Maryja!
U twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam.
Kirielejson.
Twego dziela Krzciciela, bożyce,
Usłysz głosy, napełni myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jąż nosimy,
A dać raczy, jegoż prosimy,
A na świecie zbożny pobyt,
Po żywocie rajski przebyt.
Kirielejson.
Nas dla wstał z martwych syn boży,
Wierzyż w to człowiecze zbożny,
Iż...
więcej
klp.pl